Hở van tim 3 lá có thể là bệnh lý tim bẩm sinh hoặc do các bệnh lý khác làm tổn thương van tim ba lá. Tùy theo tình trạng nặng hoặc nhẹ, hở van 3 lá được chia thành 4 mức độ. Trong đó, hở van tim 3 lá 1/4 là mức độ nhẹ nhất, tuy nhiên người bệnh vẫn cần chủ động thăm khám và có biện pháp ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.

I. Bệnh hở van tim 3 lá 1/4 là gì?

Hở van tim 3 lá 1/4 là tình trạng van không đóng kín khi máu từ tâm nhĩ phải bơm xuống tâm thất phải. Van tim không đóng kín khiến máu bị rò rỉ và chảy ngược vào tâm nhĩ. Hở van tim 3 lá 1/4 là một trong bốn mức độ của bệnh hở van 3 lá khi phân chia theo tình trạng từ nhẹ đến nặng. Đây là mức độ nhẹ nhất của bệnh hở van tim 3 lá. Ở giai đoạn này, bệnh không có biểu hiện rõ rệt và chưa cần điều trị. Ba mức độ tiếp theo của bệnh là:

• Hở van 3 lá 2/4: Là mức độ hở van trung bình, người bệnh không nhất thiết phải điều trị nhưng cần thường xuyên thăm khám theo định kỳ.
• Hở van 3 lá 3/4: Triệu chứng bệnh xuất hiện rõ với cấp độ tăng dần, có thể được điều trị bằng nội khoa hoặc cân nhắc các phương pháp ngoại khoa thích hợp để ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.
• Hở van 3 lá 4/4: Là mức độ hở van tim nặng nhất, triệu chứng bệnh trầm trọng, cần cân nhắc phẫu thuật sửa chữa van tim.

II. Nguyên nhân hở van tim 3 lá 1/4

Hở van 3 lá 1/4 thường là hở van sinh lý, nghĩa là người bình thường vẫn có hở van 3 lá ¼. Tâm thất phải giãn nở là nguyên nhân chính gây hở van tim 3 lá mức độ từ trung bình đến nặng. Khi tâm thất phải tăng kích thước và tăng lực co bóp nhiều hơn, lâu dần sẽ gây giãn buồng tim phải. Tình trạng này sẽ dẫn đến vòng mô hỗ trợ khả năng đóng mở của van 3 lá cũng bị giãn theo, gây hở van tim 3 lá.

Một số nguyên nhân khác bắt nguồn từ bệnh lý hoặc điều kiện y tế có thể dẫn đến hở van tim 3 lá mức độ trung bình đến nặng như:

1. Bệnh tim bẩm sinh

Một số khuyết tật tim bẩm sinh ảnh hưởng đến hình dạng và cách thức hoạt động của van 3 lá. Khi trẻ sinh ra mắc bệnh tim bẩm sinh có thể làm tăng nguy cơ bị hở van tim 3 lá như: hẹp van động mạch chủ, thông liên nhĩ, thông liên thất, hẹp van động mạch phổi, dị tật Ebstein…

2. Hội chứng Marfan

Hội chứng Marfan là một rối loạn di truyền của mô liên kết hiện diện khi sinh, tình trạng này đôi khi liên quan đến hở van ba lá.

3. Hội chứng carcinoid

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng carcinoid là do các khối u phát triển ở một số vị trí khác trên cơ thể và giải phóng một số hóa chất vào máu tương tự như hormone có khả năng làm hỏng các van tim. Đây là một hiện tượng hiếm gặp, và hội chứng này thường dẫn đến tổn thương van 3 lá và van động mạch phổi.

4. Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn

Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn có thể gây tổn thương van tim, dẫn đến suy tim, tim gặp khó khăn trong việc bơm máu đi khắp cơ thể. Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn thường xảy ra ở tim bên trái như van 2 lá, van động mạch chủ, nhưng vẫn có thể xảy ra ở van 3 lá và van động mạch phổi.

5. Chấn thương ở ngực

Những chấn thương nặng ở ngực xảy ra khi tham gia giao thông, tai nạn lao động… có thể làm tổn thương van tim, nguy cơ gây hở van tim 3 lá.

6. Người bệnh cấy ghép các thiết bị điều hòa nhịp tim

Bệnh nhân được cấy ghép các thiết bị điều hòa nhịp tim có thể bị hở van tim 3 lá. Nguyên nhân là do trong quá trình đặt, tháo thiết bị hoặc các dây dẫn của thiết bị có thể gây tổn thương cho van tim 3 lá và gây hở van tim 3 lá.

7. Bệnh nhân xạ trị ở ngực

Người bệnh đang được điều trị bằng phương pháp xạ trị có thể ảnh hưởng đến van tim, đặc biệt là xạ trị tập trung vào vùng ngực có thể gây hở van 3 lá.

Chấn thương vùng ngực khi tham gia giao thông có thể làm tổn thương van tim

III. Triệu chứng hở van 3 lá 1/4

Hở van 3 lá 1/4 là mức độ nhẹ nhất của bệnh. Ở giai đoạn này, hầu hết người bệnh không có triệu chứng. Tuy nhiên, khi hở van 3 lá mức độ trung bình đến nặng có thể xuất hiện các dấu hiệu như:

• Khả năng vận động gắng sức kém: Triệu chứng này thường xuất hiện rõ hơn khi người bệnh bị hở van tim ở các mức độ nặng hơn.
• Khó thở: Bệnh nhân có thể gặp triệu chứng khó thở, xuất hiện rõ nhất khi nằm hoặc hoạt động gắng sức. Nguyên nhân do hở van tim có thể gây tăng áp lực trong các buồng tim, tim phải bơm máu nhiều hơn qua van bị hở, khiến người bệnh bị khó thở. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân bị hở van 3 lá ở các mức độ nặng hơn.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi, suy nhược kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn thường gặp ở bệnh nhân hở van 3 lá mức độ nặng. Khi hở van 3 lá nhiều không được điều trị đúng cách sẽ khiến chức năng của tâm thất phải bị suy giảm, dần đưa đến suy tim. Khi đó, triệu chứng mệt mỏi sẽ trở nên rõ và thường xuyên hơn.
• Rối loạn nhịp tim: Người bệnh có cảm giác tim đập như trống dồn, nhịp tim nhanh hơn so với bình thường ngay cả khi đang nghỉ ngơi. Rối loạn nhịp tim có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác liên quan đến tim mạch, vì vậy khi nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường, nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị sớm.
• Tĩnh mạch cổ đập mạnh: Khi tĩnh mạch cổ nổi lên, đập mạnh, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo chức năng tim đang gặp vấn đề, viêm ngoài ngoài tim hoặc tràn dịch màng ngoài tim. Do đó, người bệnh không nên chủ quan khi có triệu chứng này, nên đến bệnh viện để thăm khám, kiểm tra kỹ.

Bệnh nhân hở van tim 3 lá có thể bị rối loạn nhịp tim

Tình trạng bệnh hở van tim 3 lá 1/4 đã nguy hiểm chưa?

Phân theo tình trạng từ nhẹ đến nặng, hở van tim 3 lá 1/4 là mức độ nhẹ nhất, các triệu chứng của bệnh chưa biểu hiện rõ rệt. Do đó, hầu như không ảnh hưởng đến các hoạt động thể chất, sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Hở van tim 3 lá 1/4 không cần phải điều trị, tuy nhiên, người bệnh v ẫn nên thực hiện một lối sống lành mạnh, tốt cho sức khỏe tim mạch. Đồng thời, người bệnh nên tuân thủ lịch thăm khám sức khỏe theo định kỳ hoặc thăm khám sớm khi nhận thấy các triệu chứng trở nên nặng hơn.

IV. Phương pháp chẩn đoán hở van tim 3 lá 1/4

Các triệu chứng của bệnh hở van tim thường chỉ xuất hiện khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn trung bình hoặc nặng. Đối với hở van tim 3 lá 1/4, vì là mức độ nhẹ nhất nên các triệu chứng không rõ ràng, đa số người bệnh chỉ phát hiện ra mình bị hở van tim 3 lá khi thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc thăm khám một bệnh lý khác.

Các phương pháp thường được chỉ định để chẩn đoán hở van tim 3 lá là:

1. Khám lâm sàng

Trước tiên, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, kiểm tra sức khỏe toàn diện và đánh giá ban đầu về tình trạng bệnh. Bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để nghe tiếng thổi ở tim giúp nhận thấy được âm thanh bất thường, nghi ngờ máu đang chảy ngược.

2. Siêu âm Doppler tim

Siêu âm Doppler tim được xem là phương pháp quan trọng nhất để chẩn đoán tình trạng hở van tim, giúp đánh giá được mức độ hở van tim, ảnh hưởng của bệnh tới các chức năng của tim. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp kiểm tra bất thường của mạch máu, kiểm tra tình trạng xơ vữa động mạch, phát hiện các bệnh lý tim mạch khác của thai nhi… (3)

3. Chụp X-quang ngực

Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá kích thước và hình dạng của tim, giúp phát hiện bất thường ở tim như hở van tim. Đồng thời, chụp X-quang cũng giúp bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng của phổi.

4. Điện tâm đồ

Điện tâm đồ là phương pháp chẩn đoán nhanh, giúp ghi lại các tín hiệu điện trong tim, cho thấy tim đang đập như thế nào. Khi thực hiện phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ gắn các điện cực vào ngực của người bệnh và được kết nối với máy tính bằng các dây cảm biến. Kết quả đo điện tâm đồ sẽ hiển thị trên màn hình máy tính hoặc bác sĩ có thể in kết quả này ra.

Chẩn đoán hở van tim 3 lá bằng phương pháp đo điện tâm đồ

5. MRI tim

MRI tim cung cấp cho bác sĩ những thông tin chi tiết về buồng tim phía dưới bên phải. Thông qua đó, bác sĩ có thể đánh giá được mức độ nghiêm trọng của hở van 3 lá và có phương pháp điều trị thích hợp.

V. Hở van tim 3 lá 1/4 được điều trị thế nào?

Hở van tim 3 lá 1/4 là trường hợp không cần điều trị. Nhưng người bệnh chỉ cần thăm khám, kiểm tra sức khỏe tim mạch thường xuyên. Song song với đó, người bệnh nên điều chỉnh lối sống lành mạnh như có chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động đều đặn, cân nặng phù hợp, không hút thuốc lá, giảm uống rượu bia…

Hở van tim 3 lá được chỉ định điều trị khi các triệu chứng bệnh trở nên nặng hơn. Tùy thuộc vào mức độ của hở van 3 lá, bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị thích hợp:

• Điều trị bằng thuốc: Một số loại thuốc có thể được chỉ định như thuốc lợi tiểu, thuốc chống loạn nhịp tim, thuốc trợ tim, thuốc ức chế men chuyển angiotensin, thuốc chống đông máu.
• Điều trị bằng phẫu thuật: Phẫu thuật sửa chữa van tim.

VI. Biện pháp phòng ngừa hở van tim 3 lá 1/4

Để phòng ngừa hở van tim 3 lá 1/4 cũng như các bệnh lý khác về tim mạch, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Chế độ ăn uống tốt cho tim: ăn nhiều loại trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Tránh chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, đường và ngũ cốc tinh chế. Đồng thời, giảm bớt lượng muối trong chế biến món ăn theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Không hút thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Nên dành ít nhất 30 phút để vận động mỗi ngày hoặc tối thiểu 5 ngày/tuần với những bài tập phù hợp với thể chất.
• Duy trì cân nặng phù hợp, nên giảm cân khoa học nếu bị thừa cân – béo phì.
• Cố gắng ngủ đủ giấc mỗi ngày và rèn thói quen ngủ sớm, tránh thức khuya.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý như tăng huyết áp, tăng cholesterol, tiểu đường.
• Thăm khám sức khỏe tim mạch theo đúng lịch hẹn của bác sĩ.

VII. Một số câu hỏi thường gặp về hở van tim 3 lá 1/4

1. Bệnh hở van tim 3 lá 1/4 có tự hết được không?

Hở van tim 3 lá 1/4 không quá nguy hiểm, chưa cần điều trị. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần có lối sống khoa học và thăm khám định kỳ để bác sĩ theo dõi sát tiến triển của bệnh.

2. Làm gì để ngăn ngừa bệnh hở van tim 3 lá 1/4 tiến triển sang 2/4?

Hở van tim 3 lá 1/4 nếu không có triệu chứng gì bất thường, người bệnh chỉ cần điều chỉnh lối sống, sinh hoạt phù hợp và đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe tim mạch thường xuyên để ngăn ngừa bệnh tiến triển sang hở van 3 lá 2/4.

3. Người bệnh hở van tim 3 lá 1/4 khi nào nên gặp bác sĩ?

Người bệnh hở van tim 3 lá nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra sức khỏe tim mạch theo định kỳ. Ngoài ra, khi xuất hiện các triệu chứng như khó thở khi gắng sức, rối loạn nhịp tim, mệt mỏi, đau tức ngực… người bệnh cần đến thăm khám tại chuyên khoa Tim mạch ở các bệnh viện lớn uy tín.